Marketing Mix là gì? Những lưu ý khi xây dựng chiến lược Marketing Mix

Khái niệm Marketing Mix có lẽ đã rất phổ biến trong chiến lược tiếp thị của hầu hết các doanh nghiệp hiện nay. Với khả năng bao quát và phối hợp hài hoà các yếu tố trong Marketing, công cụ này trở thành một trong những giải pháp tiếp thị rất hiệu quả. Vậy Marketing Mix là gì? Cùng PharMarketing tìm hiểu ngay trong bài viết này nhé!

Marketing Mix là gì?

Khái niệm Marketing Mix lần đầu được biết đến thông qua Neil Border - Chủ tịch Hiệp hội Marketing Mỹ vào những năm 1960. Sau đó, mô hình Marketing Mix 4P đầu tiên đã được phát triển bởi E. Jerome McCarthy và từ đó công cụ này dần được sử dụng một cách phổ biến cho đến ngày nay.

Marketing mix (Marketing hỗn hợp) là loại hình tiếp thị có sự phối hợp nhiều công cụ Marketing khác nhau, nhằm giúp doanh nghiệp đạt được các mục tiêu mong muốn. 

Mô hình Marketing Mix cơ bản bao gồm 4 yếu tố, được gọi là 4P:

• Product: Sản phẩm
• Price: Giá cả
• Place: Phân phối
• Promotion: Xúc tiến

Đây là những yếu tố có tác động mạnh mẽ nhất đến hoạt động tiếp thị của mọi doanh nghiệp hiện nay. Đồng thời 4P cũng có mối liên hệ rất mật thiết, khi một P có sự biến động, các yếu tố còn lại cũng sẽ bị ảnh hưởng đáng kể. Chính vì vậy, Marketing Mix cho phép doanh nghiệp phối hợp hài hoà các công cụ này để tạo nên một chiến lược Marketing hiệu quả.

Ngày nay, với những thay đổi của thị trường và đặc thù của một số ngành nghề, Marketing Mix đã được phát triển lên mô hình 7P với sự tham gia thêm của: Process - Quy trình, People - Con người và Physical Evidence - Bằng chứng vật lý. Những công cụ này đặc biệt quan trọng cho việc xây dựng chiến lược Marketing Mix của các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ.

Digital Marketing Mix là gì?

Sự phát triển của các nền tảng Digital Marketing đã khiến cho các doanh nghiệp dần quan tâm nhiều hơn đến khái niệm Digital Marketing Mix. Công cụ này cũng được phát triển trên những yếu tố cơ bản giống như Marketing Mix. Tuy nhiên nó sẽ tập trung hơn trong việc triển khai 4P:  Price, Place, Product, Promotion trên môi trường kỹ thuật số. Ngoài ra cũng có thể bổ sung thêm 3P mở rộng: Physical evidence, Process, People  khi tiếp thị cho các sản phẩm dịch vụ trên kênh Digital. 

Điểm khác biệt của Digital Marketing Mix nằm ở các yếu tố 5D là những công cụ, phương tiện và các nền tảng công nghệ giúp doanh nghiệp thực hiện các hoạt động Marketing kỹ thuật số. Trong đó, 5D bao gồm:

1. Devices – Thiết bị thực hiện
2. Digital platforms – Các nền tảng kỹ công nghệ thuật số
3. Digital media – Phương tiện kỹ thuật số
4. Digital data – Tập hợp dữ liệu số
5. Digital technology – Công nghệ kỹ thuật số

Vai trò của Marketing Mix trong doanh nghiệp

Marketing Mix xuất hiện trong hầu hết mọi chiến lược tiếp thị của các doanh nghiệp hiện nay. Công cụ này giúp doanh nghiệp có được cái nhìn bao quát mọi khía cạnh của Marketing, phối hợp hài hoà các yếu tố và mang lại một chiến lược tổng thể hiệu quả nhất. Cụ thể, với Marketing Mix, bạn có thể gặt hái được những giá trị sau: 

Cung cấp dữ liệu có giá trị nhằm phân bổ tài nguyên hợp lí

Khi chưa có sự xuất hiện của Marketing Mix, doanh nghiệp thường phải đối mặt với những trở ngại trong việc điều hoà các công cụ tiếp thị và phân bổ các nguồn lực. Với vai trò tạo dựng mối liên kết giữa 4P, Marketing Mix giúp doanh nghiệp có được bức tranh tổng quan và thấy rõ sự tương quan giữa các yếu tố trên. Qua đó, bạn có thể dễ dàng cân nhắc phân chia các nguồn lực trong doanh nghiệp, đảm bảo cho các hoạt động tiếp thị đều được diễn ra một cách hiệu quả.

Phân bổ trách nhiệm

Một trong những nguồn lực quan trọng nhất của một chiến lược Marketing chính là con người. Với Marketing Mix, bạn có thể phân chia nguồn nhân lực một cách rõ ràng, xác định rõ ràng nhiệm vụ cho từng bộ phận. Đồng thời, công cụ này cũng giúp quá trình phối hợp làm việc của nhân sự và các phòng ban trở nên linh hoạt, mượt mà.

Phân tích cơ cấu lợi nhuận, chi phí

Sự phối hợp giữa các P trong Marketing Mix tạo điều kiện cho doanh nghiệp nắm rõ hơn về cơ cấu doanh thu, lợi nhuận, sử dụng các chiến lược giá phù hợp và tối ưu chi phí cho các hoạt động Marketing. 

Tạo cơ hội xúc tiến thương mại

Marketing Mix giúp doanh nghiệp nắm bắt được nhu cầu của người tiêu dùng, từ đó tạo động lực cho việc sáng tạo các sản phẩm, dịch vụ đáp ứng tốt nhất những mong muốn đó. Với công cụ này, doanh nghiệp không chỉ thúc đẩy các hoạt động tiếp thị mà còn có thể tạo nên những lợi thế cạnh tranh trên thị trường. 

Những chiến lược Marketing Mix

Tuỳ thuộc loại hình doanh nghiệp cũng như các mục tiêu tiếp thị, doanh nghiệp có thể lựa chọn các mô hình Marketing Mix khác nhau. Dưới đây là 3 hình thức tiếp thị hỗn hợp được sử dụng nhiều nhất hiện nay:

Marketing Mix 4P

4P được coi là mô hình Marketing Mix cơ bản nhất và cũng là nền tảng phát triển của các mô hình khác. Trong đó, 4P bao gồm: 

• Product: Sản phẩm
• Price: Giá cả
• Place: Phân phối
• Promotion: Xúc tiến

Mô hình này được nhà kinh tế học E. Jerome McCarthy xây dựng nên dựa trên những yếu tố được cho là quan trọng nhất đối với hoạt động Marketing lúc bấy giờ. Tuy nhiên với sự phát triển đa dạng các ngành nghề và thị trường nhiều biến đổi như hiện nay, các nhân tố mới đã được bổ sung để tạo thành mô hình Marketing Mix 7P dưới đây.

Marketing Mix 7P

Khác 4P, hình thức này được bổ sung thêm 3P mới: Physical evidence, Process, People. Kế thừa những ưu điểm của 4P, Marketing Mix 7P có thêm những yếu tố mới, đầy đủ và phù hợp hơn trong bối cảnh hiện tại, đặc biệt là với các doanh nghiệp dịch vụ. Cụ thể, 7P bao gồm:

Marketing Mix Product

Sản phẩm luôn là thành tố đi đầu trong mọi hoạt động của doanh nghiệp, bao gồm cả chiến lược tiếp thị. Để chinh phục khách hàng mục tiêu, trước tiên sản phẩm mà bạn tạo ra cần đáp ứng được các nhu cầu của họ và tạo nên những điểm khác biệt so với các sản phẩm khác trên thị trường. 

Nghiên cứu và phát triển sản phẩm trong Marketing Mix giúp doanh nghiệp nắm bắt thị hiếu khách hàng, kịp thời đưa ra những phương án cải tiến sản phẩm. Do đó, khi thực hiện Marketing Mix Product, bạn cần đặc biệt chú ý đến vòng đời của sản phẩm với 4 giai đoạn chính như sau: Hình thành, Phát triển, Trưởng thành và Thoái trào.

Marketing Mix Promotion

Để mang thông tin về sản phẩm đến với khách hàng, không thể thiếu các hoạt động Promotion hay xúc tiến thương mại. Promotion được sử dụng với vai trò quảng cáo, truyền thông về sản phẩm, dịch vụ của bạn, giúp xây dựng hình ảnh thương hiệu và thúc đẩy quá trình mua hàng của người tiêu dùng. 

Promotion thường bao gồm những yếu tố chính như sau:

• Bán hàng cá nhân - Personal selling
• Khuyến mãi - Sales promotion
• Quan hệ công chúng - PR
• Marketing trực tiếp - Direct marketing
• Quảng cáo
• Hội chợ và triển lãm thương mại
• Tài trợ
• Khuyến mãi trực tuyến (Online promotion)

Marketing Mix Price

Giá cả là nhân tố rất quan trọng trong quá trình ra quyết định mua hàng của người tiêu dùng. Chiến lược giá giúp doanh nghiệp xác định được mức giá phù hợp với ngân sách của tệp khách hàng mục tiêu, đồng thời điều chỉnh cơ cấu doanh thu, chi phí phù hợp. Giá cả luôn là yếu tố nhạy cảm với cả người tiêu dùng và doanh nghiệp, mức giá quá cao có thể khiến người mua chán nản nhưng liệu mức giá thấp có đem lại lợi nhuận cho doanh nghiệp? 

Để cân đối được yếu tố này, thông thường doanh nghiệp sẽ sử dụng các chiến lược giá sau: 

• Market penetration pricing (Chiến lược giá thâm nhập)
• Neutral pricing (Chiến lược giá trung lập)
• Market skimming pricing (Chiến lược giá hớt váng)

Ngoài ra, để có được chiến lược phù hợp, bạn cần phân tích rõ một số yếu tố như: Tổng chi phí bỏ ra trên một đơn vị sản phẩm, Thu nhập của khách hàng mục tiêu, Mức giá của đối thủ cạnh tranh, Những biến động thị trường,...

Marketing Mix Place

Kênh phân phối là cầu nối không thể thiếu giữa doanh nghiệp và người tiêu dùng. Một chiến lược phân phối hợp lý giúp sản phẩm của bạn dễ dàng tiếp cận khách hàng mục tiêu và tạo điều kiện thuận lợi cho người tiêu dùng mua sản phẩm.

Một số chiến lược phân phối phổ biến hiện nay bao gồm: 

• Phân phối rộng khắp
• Phân phối độc quyền
• Phân phối chọn lọc
• Nhượng quyền

Marketing Mix People

Chiến lược về con người trong hoạt động tiếp thị thường được hiểu là đội ngũ nhân sự bên trong doanh nghiệp, những người góp phần tạo và đưa sản phẩm đến với khách hàng. Tuy nhiên trên thực tế, bản thân khách hàng cũng chính là một bộ phận quan trọng của chiến lược này. 

Như vậy, để làm tốt yếu tố P-People trong Marketing Mix, bạn cần thực hiện hai nhóm nhiệm vụ chính bao gồm việc nghiên cứu, nắm bắt nhu cầu khách hàng mục tiêu và xây dựng đội ngũ nhân sự vững mạnh. Mỗi nhân sự đều là những đại diện của doanh nghiệp, tác động đến niềm tin, sự yêu mến của khách hàng đối với doanh nghiệp. Vì vậy, yếu tố con người luôn không thể thiếu trong Marketing Mix. 

Marketing Mix Process

Process là các chiến lược giúp doanh nghiệp định hình quy trình làm việc hiệu quả để đưa sản phẩm ra thị trường. Một quy trình bài bản sẽ là giúp doanh nghiệp tiết kiệm thời gian, chi phí, đảm bảo phối hợp hiệu quả giữa các bộ phận.

Một số quy trình cần có trong doanh nghiệp như: Quy trình sản xuất, quy trình phân phối, quy trình thanh toán,...

Marketing Mix Physical Evidence

Đây là một trong những yếu tố rất quan trọng trong chiến lược tiếp thị của các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ. Bằng chứng vật lý thường được hiểu là cơ sở vật chất, hạ tầng với vai trò tạo dựng niềm tin trong mắt khách hàng và đem lại lợi thế cạnh tranh cho doanh nghiệp.

Marketing Mix 4C 

Mô hình này được coi là một phiên bản nâng cấp của Marketing Mix 4P, trong đó các chiến lược đều tập trung vào một yếu tố trung tâm - Customer (Khách hàng).

Customer Solutions

Solution - Giải pháp cho khách hàng được phát triển từ nhân tố P-Product. Chiến lược này cho thấy rằng, các sản phẩm, dịch vụ của bạn phải giải quyết được một nhu cầu, mong muốn nào đó của khách hàng.

Như vậy, yếu tố này giúp doanh nghiệp tập trung nghiên cứu, phân tích thị thiếu của tệp đối tượng mục tiêu. Từ đó phát triển nên những sản phẩm đáp ứng được những điều mà khách hàng của bạn đang mong muốn.

Customer Cost

Cost được gắn liền với P-Price trong 4P. Nhưng ở chiến lược này, doanh nghiệp đặt yếu tố giá cả dưới góc nhìn của người tiêu dùng. Do đó, cần tiến hành nghiên cứu kỹ lưỡng mức phí mà người dùng có thể chi để mua sản phẩm. Bạn cũng cần cân nhắc giữa chi phí mà doanh nghiệp bỏ ra với những lợi ích mà khách hàng nhận được để có thể đưa ra một mức giá hợp lý nhất.

Convenience

Sự thuận tiện được thể hiện trong P-Place - chiến lược phân phối của doanh nghiệp. Với yếu tố này, doanh nghiệp đảm bảo hệ thống phân phối của bạn tạo sự thuận tiện cho khách hàng trong quá trình mua sắm. 

Communication

Communication được thể hiện qua khía cạnh Promotion của doanh nghiệp. Tuy nhiên, ở chiến lược này, bạn cần khai thác sâu hơn về quá trình tương tác, giao tiếp hai chiều giữa doanh nghiệp và khách hàng. Qua đó, bạn có cơ hội để xây dựng mối quan hệ liên kết dài hạn và gây dựng sự trung thành của khách hàng.

Phối hợp 4P trong chiến lược Marketing Mix

4 yếu tố trong Marketing Mix luôn có mối tương quan mật thiết với nhau. Sự thay đổi của một yếu tố bất kỳ có thể kéo theo biến động của các yếu tố khác và ảnh hưởng đến toàn bộ quá trình Marketing của doanh nghiệp. 

Nếu như sản phẩm là trung tâm của các hoạt động tiếp thị, thì xúc tiến thương mại lại là công cụ không thể thiếu trong việc mang thông tin về sản phẩm đến với người tiêu dùng. Trong khi đó, kênh phân phối đảm nhiệm vai trò là cầu nối giữa doanh nghiệp và khách hàng. Và toàn bộ những chi phí sản xuất sản phẩm, chi phí cho các hoạt động xúc tiến thương mại cũng như tổ chức kênh phân phối đều là những yếu tố tạo nên giá thành của sản phẩm. 

Bên cạnh đó, các hoạt động Promotion còn có mối liên hệ chặt chẽ với kênh phân phối thông qua các chiến dịch marketing tại điểm bán. Và các yếu tố về giá cần liên hệ chặt chẽ cùng các chương trình khuyến mãi.

Tăng cường sức mạnh tiếp thị bằng 7P so với 4P 

Với 3 yếu tố bổ sung, Marketing Mix 7P mang đến cho doanh nghiệp cái nhìn chi tiết và bao quát hơn về hoạt động tiếp thị. Đặc biệt là đối với các sản phẩm vô hình như dịch vụ, nơi mà yếu tố con người và cơ sở vật chất  đóng vai trò đặc biệt quan trọng. Ngoài ra, trong bối cảnh thị trường ngày một phức tạp với những loại hình kinh doanh, tiếp thị mới, quy trình làm việc của doanh nghiệp cũng vì thế càng trở nên phức tạp hơn. Đó chính là lý do cho sự xuất hiện của yếu tố Process.

Nhìn chung, 4P là mô hình nền tảng và được sử dụng phổ biến khi tiếp thị cho những sản phẩm hữu hình. Trong khi đó, 7P tăng cường sức mạnh tiếp thị với những góc nhìn chi tiết hơn và đặc biệt phù hợp đối với các loại hình dịch vụ.

Phối hợp 4P và 4C để tăng khả năng Marketing 

4P và 4C là hai loại hình Marketing Mix được thể hiện dưới hai góc nhìn khác biệt: Khía cạnh doanh nghiệp và những nhu cầu của người tiêu dùng. Tuy nhiên, trên thực tế hai mô hình này lại có mối quan hệ rất mật thiết. Việc phối hợp 4C và 4P trong Marketing giúp bạn cân bằng giữa lợi ích của doanh nghiệp và những giá trị người tiêu dùng nhận được khi mua sản phẩm. Đây là cơ sở để xây dựng mối quan hệ liên kết dài lâu với khách hàng của bạn.

Cụ thể các yếu tố trong 4P và 4C sẽ được kết hợp với nhau như sau: 

• Product: Sản phẩm - Customer Solutions: Sản phẩm của bạn có giải quyết được nhu cầu của khách hàng?
• Price: Giá - Customer Cost: Cân đối giữa mức giá và mức phí mà khách hàng có thể bỏ ra để mua sản phẩm
• Place: Phân phối - Convenience: Kênh phân phối của bạn có thuận tiện cho quá trình mua hàng của người tiêu dùng
• Promotion: Xúc tiến thương mại - Communication: Tạo nên môi trường tương tác hai chiều giữa doanh nghiệp và khách hàng. 

Làm thế nào để xác định Marketing Mix của bạn 

Để có được một chiến lược Marketing Mix hiệu quả, doanh nghiệp cần phải thực hiện một số nhiệm vụ sau:

1. Xác định thị trường và khách hàng mục tiêu mà doanh nghiệp của bạn đang nhắm tới.
2. Phân tích thị trường và đối thủ cạnh tranh.
3. Phân tích SWOT của doanh nghiệp và đối thủ cạnh tranh.
4. Xác định 4Ps hoặc 7Ps của doanh nghiệp.
5. Phác thảo kế hoạch Marketing cụ thể.
6. Triển khai kế hoạch marketing và thực hiện theo dõi, đánh giá, đo lường hiệu quả.

KẾT LUẬN 

Marketing Mix đã trở thành một bộ phận không thể thiếu trong hoạt động tiếp thị của mỗi doanh nghiệp. Hi vọng rằng với bài viết trên, PharMarketing đã mang đến cho bạn những hiểu biết chính xác nhất về mô hình tiếp thị độc đáo này!